راهنمای استفاده از پیک برای گیتاریست‌های مبتدی

گیتاریست‌های مبتدی پیش از این که مواردی همچون تعویض سیم گیتار، نواختن آکورد یا حتی خواندن تبلچر را بیاموزند، باید چگونگی استفاده از پیک گیتار را یاد بگیرند! پیک یا مضراب، ابزاری اساسی برای نوازندگان گیتارهایی با سیم فلزی است و می‌تواند در دست‌یابی به صدای شفاف‌تر و قوی‌تر در این نوع از سازها، خصوصاً در استرامینگ و سولونوازی بسیار کاربردی باشد. به دنبال اهمیت بالای پیک گیتار الکتریک و آکوستیک در نوازندگی، تصمیم گرفتیم طی یک مطلب کوتاه، نکاتی مهم را با افراد مبتدی به اشتراک بگذاریم تا بتوانند به‌سرعت روش استفاده از این وسیله را بیاموزند.

اما پیش از اینکه به سراغ بخش اصلی این راهنما برویم، پیشنهاد می‌کنیم به جدول زیر نگاهی بیندازید تا با مطالبی که در این مقاله قصد داریم به آنها بپردازیم، آشنا شوید:

موقعیت دست و مچ	نکات کلیدی	تکنیک
آزاد و وانهاده	قرارگیری دست به‌صورت آزاد و راحت، انگشتان شست و اشاره بر روی پیک و بخشی از پیک بیرون از انگشتان	نگه داشتن پیک در دست
در حال حرکت در بالای سیم‌ها	کشیدن پیک بر روی سیم‌ها به‌صورت عمودی و چرخش جزئی مچ	استرامینگ
دست در بالای سیم‌ها قرار بگیرد و با حرکاتی جزئی و کنترل‌شده حرکت کند	اعمال فشاری جزئی و سعی در نواختن تنها یک سیم بدون برخورد با سیم‌های دیگر	نواختن یک سیم با پیک
دست می‌تواند بر روی بدنه گیتار قرار گیرد	حرکات بالا و پایین پیک و ضربه زدن به سیم‌ها	آلترنیت پیکینگ

نحوه در دست گرفتن پیک گیتار

پیک گیتار را می‌توان با چندین روش در دست گرفت که چندی از آنها، برای یک گیتاریست مبتدی کاربردی‌تر هستند. دو مورد از این روش‌ها را می‌توان گریپ سه‌انگشتی و گریپ ویژه مشهور به بلک متال (black metal grip) دانست. اما برای شروع، توصیه می‌کنیم پیک را به‌حالت استاندارد و ساده‌ترین حالت ممکن در دست بگیرید و بسته به راحتی خود، این روش را تنها به‌شکلی جزئی تغییر دهید.

برای در دست گرفتن پیک به‌شکل استاندارد و ساده، اول مچ و انگشتان دست خود را کاملاً راحت و وانهاده سازید و سپس، پیک گیتار را در میان بخش مرکزی انگشت شست و بخش جانبی انگشت اشاره دست قرار دهید. بسته به راحتی و سلیقه شخصی شما، موقعیت پیک می‌تواند بخش بالایی انگشت اشاره یا بخش مرکزی آن باشد. انگشت شست نیز بهتر است به‌صورت عمود به نوک پیک قرار بگیرد. اما به هر شکلی که پیک را در دست می‌گیرید، باید نیمه پایینی آن را با انگشتان خود بپوشانید و نیمه بالایی آن را برای تماس کامل با سیم‌های گیتار، خالی نگه دارید.

برای درک اصول و مبانی نوازندگی با پیک، پیشنهاد می‌کنیم ویدیوی زیر که توسط وب‌سایت گیتار ایران تهیه شده است را تماشا کنید:

 

استرامینگ به‌وسیله پیک گیتار

برای اینکه بتوانید به‌وسیله پیک، با گیتار خود به استرامینگ یا آکوردنوازی بپردازید، باید دست مضراب‌زن خود را در جلوی ساندهول در گیتارهای آکوستیک یا موقعیت پیکاپ‌ها در گیتار الکتریک بگذارید و همزمان با مماس کردن ساعد خود با بدنه گیتار و قرار دادن آن بر روی این قسمت، مچ و انگشتان دست خود را با فاصله‌ای جزئی در بالای سیم‌های گیتار قرار دهید.

پس از اینکه از صحت قرارگیری دست خود در این موقعیت‌ها اطمینان حاصل کردید، نوک پیک را بر روی پایین‌ترین یا بالاترین سیم گیتار بگذارید. در این موقعیت، پیک را به‌حدی نرم نگه دارید که امکان حرکت آزادانه آن وجود داشته باشد و در مقابل، آن را به‌حدی شل نگه ندارید که در حین نوازندگی از دستتان بیفتد. پس از این، باید با چرخاندن مچ خود، نوک پیک را با سیم‌های گیتار مورد نظر خود برخورد دهید و به این شکل، آنها را بنوازید.

حرکت مچ در این موقعیت را می‌توان به چرخش مچ در زمان تعویض یک لامپ سرپیچ‌دار تشبیه کرد! با این تشبیه، احتمالاً تصوری دقیق‌تر از شکلی که باید به مچ خود بدهید، پیدا خواهید کرد.

در حرکات رو به بالا، پیک را کمی رو به پایین متمایل کنید و برعکس، در حرکات رو به پایین نیز پیک را رو به بالا در دست بگیرید. در حین انجام کل این حرکات، فراموش نکنید که مچ و بخش مرکزی دست خود را به‌شکل کاملاً رها و راحت نگه دارید.

نواختن یک یا چند سیم مشخص

اما اگر بخواهید فقط یکی از سیم‌های گیتار را به‌وسیله پیک بنوازید، باید چگونه عمل کنید؟ در این شرایط نیز مراحل آماده‌سازی برای نوازندگی مشابه با استرامینگ است؛ اما تفاوت اینجاست که در نواختن یک سیم با پیک، باید پس از نواختن آن سیم، مچ دست خود را متوقف کنید تا با سیم‌های دیگر برخورد نکند. همچنین نباید مچ دست خود را از سیم‌های دیگر بسیار دور کنید؛ زیرا در این صورت، دیگر دستتان برای نواختن نت‌های بعدی در موقعیتی مناسب قرار نخواهد گرفت.

همین روش را می‌توان در نواختن دو تا پنج سیم در زمان نوازندگی آکوردها نیز به‌کار گرفت تا پیک با سیم‌هایی که قصد نواختن آنها را ندارید، برخورد نکند.

در روزهای نخست نوازندگی سیم‌ها به‌صورت تکی با پیک گیتار، سعی کنید سیم‌ها را تا حد ممکن به‌آرامی بنوازید و در عین حال، صدایی قابل شنیدن و شفاف به دست آورید.

آلترنیت پیکینگ

آلترنیت پیکینگ (alternate picking) که گاه با نام‌های ترمولو پیکینگ (tremolo picking) یا دابل پیکینگ (double picking) نیز شناخته می‌شود، روشی بسیار بهینه برای استفاده از پیک با سرعتی بالاست.

برای استفاده از پیک به این روش، تنها کافی‌ست که پیک را هم در حرکات رو به پایین دست و هم در حرکات رو به بالای آن، به سیم مورد نظر بزنید. در واقع، تمامی حرکات دست شما در این تکنیک، به نواخته شدن سیم منتهی می‌شود و از این رو، می‌توانید با سرعتی بسیار بالاتر از تکنیک داون‌پیکینگ (downpicking) که در آن پیک تنها در حرکات رو به پایین دست با سیم‌ها برخورد می‌کند، به نوازندگی بپردازید.

در این نوع از پیک زدن، می‌توانید دست خود را بر روی بدنه ساز قرار دهید؛ زیرا در آن، بازه حرکتی چندانی نیاز نیست و بهتر است انرژی دست خود را با استراحت دادن آن حفظ کنید.

نتیجه‌گیری

یادگیری استفاده از پیک، یکی از ساده‌ترین و در عین حال، مهم‌ترین موارد در نوازندگی گیتار است و بنیانی مستحکم را برای مسیر یادگیری شما بنا می‌کند. اگر شما نیز یک نوازنده مبتدی هستید، تنها با در دست گرفتن صحیح پیک، حرکت بهینه و صحیح مچ و تمرین مداوم و اصولی، می‌توانید در مدت زمانی کوتاه هم با تسلطی بالا و به‌شکلی روان به استرامینگ بپردازید، هم با دقتی بالا ملودی بنوازید و هم با اطمینان و قدرت تمام، تکنیک آلترنیت پیکینگ را اجرا کنید. تسلط کامل بر روی این تکنیک‌ها، مقدمه‌ای برای یادگیری مهارت‌های پیشرفته‌تر در نوازندگی هستند.

در پایان، اگر در جستجوی بهترین پیک گیتار هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «بهترین پیک‌های گیتار در سال ۲۰۲۵» را در وب‌سایت گیتار ایران مطالعه کنید.

سؤالات متداول درباره نوازندگی با پیک گیتار

۱- گیتاریست‌های مبتدی چگونه باید پیک را در دست بگیرند؟

یک گیتاریست مبتدی برای در دست گرفتن پیک باید اول مچ خود را به‌حالت رها و وانهاده درآورد و سپس، پیک را در میان بخش مرکزی انگشت شست و بخش جانبی انگشت اشاره خود قرار دهد. در این شرایط، باید اطمینان حاصل کنید که نیمی از پیک توسط انگشتان‌تان پوشیده نشده است تا به‌طور کامل با سیم‌های گیتار تماس پیدا کند.

۲- آیا در زمان استرامینگ، مچ دست باید با بدنه گیتار مماس شود؟

خیر! در حین استرامینگ، شما باید مچ دست خود را با فاصله‌ای مشخص، در بالای سیم‌های گیتار نگه دارید تا بتوانید آن را به‌نرمی حرکت دهید. اما در این شکل از نوازندگی، شما می‌توانید ساعد خود را بر روی بدنه گیتار قرار دهید.

۳- برای نگه داشتن پیک، چقدر باید انگشتان خود را به آن بفشاریم؟

پیک را آن‌قدر ملایم در دستان خود نگه دارید که به‌راحتی روی سیم‌ها حرکت کند و دست و انگشتان شما نیز منقبض نشود. اما در مقابل، نباید این وسیله را به‌حدی در دستان خود شل نگه دارید که در حین نوازندگی، از دستتان سر بخورد و بر روی زمین بیفتد!

۴- در زمان نواختن ملودی چگونه از برخورد پیک با سیم‌های دیگر جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از برخورد پیک با سیم‌های دیگر در زمان نواختن یک سیم به‌وسیله پیک، باید پس از نواختن سیم مورد نظر، دست خود را کاملاً متوقف کنید تا پیک با سیم بعدی برخورد نکند. اما در عین حال، باید پیک را به سیم مورد نظر نزدیک نگه دارید تا برای نواختن نت بعدی آماده باشد.